2022 was één van de meest bizarre jaren van de afgelopen decennia. De inflatie was gigantisch, maar goud is nagenoeg zijwaarts gegaan. Cryptocurrencies bleken vorig jaar helemaal geen inflatiehedge te zijn geweest, en de dollar is juist door het dak gegaan.
Ondertussen kampt Europa met de grootste landoorlog sinds de Tweede Wereldoorlog, maar de economie was vorig jaar buitengewoon sterk. Toch vinden we nu donkere wolken aan het horizon van de economie. Een recessie dreigt, maar ik denk dat het best wel eens mee kan gaan vallen. Centrale banken trappen nog steeds op de rem, maar daar zou snel verandering in kunnen komen. Wat er ook gebeurt, het heeft hoe dan ook gevolgen voor de crypto-markt.
Gaan centrale banken zorgen voor een recessie?
In theorie kunnen centrale banken via hun beleid een recessie in de hand werken. Dit is geen garantie, maar de cijfers liegen er niet om. Onderstaande grafiek laat de correlatie tussen het beleid en de toestand in de economie goed zien. Bijna elke keer dat de beleidsrente van de Federal Reserve (de Federal Funds Rate) een top vindt, volgt een recessie in de Verenigde Staten. De rentestijging van vorig jaar was historisch in omvang.
De Amerikaanse Federal Reserve en de dollar zijn hierbij het gemakkelijkst als maatstaf te gebruiken. De euro is vrij jong en heeft dus veel minder geschiedenis. Daarnaast is het belangrijk dat de Federal Reserve in theorie de rentes verder kan opvoeren. Als Europa de rentes harder laat stijgen omdat Noord-Europa daarmee overweg kan, dan gaan de zuidelijke overheden failliet door de staatsschuld.
Ook wordt de inflatie in Europa volgens Circle-analist Patrick Hansen voor het grootste deel veroorzaakt door de gestegen energieprijzen en door hogere voedselprijzen. Slechts 34% van het inflatiecijfer hangt in de EU-zone samen met consumptie. In de VS is dit echter 65%. Dat betekent dat een recessie de inflatie in de VS veel verder omlaag kan brengen dan in Europa, ervan uitgaande dat Europa de problemen met de energieprijzen niet weet op te lossen.
Inflation components in the euro area & the US are very different.
Energy & food make up 2/3 of euro but only 1/3 of US headline inflation.
Long-term (2 years), forecasters predict inflation to be higher & more persistent in the US due to the stronger domestic component. pic.twitter.com/kenRQ7E7nE
— Patrick Hansen (@paddi_hansen) January 10, 2023
Door centrale bank veroorzaakt of niet?
Analisten noemen het beleid van centrale banken vaak als belangrijke reden voor een mogelijk recessie. Of elke recessie wordt veroorzaakt door de hogere rentes is discutabel. Zo verhoogde het tot en met 2019 ook de rentes, maar in 2020 kampten we met de Corona-pandemie. Of we zonder pandemie wel of geen recessie zouden hadden gehad weet niemand.
Wel is het duidelijk dat het beleid wel degelijk een invloed heeft op de economie en op financiële markten, want hogere rentes remmen de economie af. Het wordt duurder om geld te lenen, en de economie is gebouwd op schuld.
In het verleden heeft dit tot bijzondere situaties geleid. In de jaren ‘80 stuurden huizenbouwers in de Verenigde Staten uit protest timmerhout naar het kantoor van toenmalig Federal Reserve-directeur Paul Volcker. Volcker liet de rentes zó hard stijgen dat niemand meer bereid was om een huis te bouwen. Daar waren hypotheken te duur voor geworden. Ook blokkeerden boeren met tractoren het kantoor van de directie.
Het is dus mogelijk dat de hogere rentes recessies juist in de hand werken en zelfs versterken. Het kan namelijk voor dislocaties in de economie en in financiële markten zorgen. De hamvraag is of financiële markten nu de juiste prijs hebben. Centrale banken zijn plotseling begonnen met het verhogen van de rentes, maar we zijn al een decennium gewend aan rentes die bijna op nul stonden.
In de grafiek hierboven zie je ook dat het begin van de recessie soms niet helemaal overeenkomt met een top in rentes. Dat kan komen doordat het een tijdje duurt voordat de hogere rentes te merken zijn in de economie. Het bedrijfsleven en consumenten passen hun gedrag er namelijk op aan, dat duurt doorgaans een tijdje. Gek genoeg zijn weinig mensen zich überhaupt bewust van wat centrale banken doen.
Geldprinter gaat weer aan?
Afgelopen week bespraken we de inflatiecijfers in onze Premium-omgeving op Discord. Daaruit bleek dat de inflatie weer begint af te nemen – en niet alleen in Europa, maar ook in de Verenigde Staten. Dit kan betekenen dat centrale banken mogelijk binnenkort kunnen stoppen met het verhogen van de rentes.
Ik denk niet dat centrale banken de rentes weer naar beneden bij zullen stellen – althans, vermoedelijk niet naar nul. Ik denk eerder dat de rentes hoog blijven liggen en dat ze ondertussen weer geld zullen bijdrukken. Dat geld gaat natuurlijk ergens naartoe, waarna financiële markten weer enige ruimte hebben om in waarde te groeien. Als dit niet zou gebeuren, dan zouden centrale banken de economie te veel kunnen schaden. Het is geen garantie, maar in mijn ogen ligt het voor de hand.
Mocht de inflatie weer behapbaar zijn, dan betekent dit dat de rentes op zijn minst niet meer hoeven te stijgen en dat het marktregime eerder lijkt op dat van 2017. Dit zou het meest risk-on zijn, wat in mijn ogen positief is voor zowel tech-aandelen als voor cryptovaluta.
Als de inflatie hoog blijft, dan betekent vermoedelijk dat de rentes relatief hoog zullen blijven. Dan moet je eerder kijken naar activa die je indekken tegen de inflatie. In 2022 was cash ironisch genoeg één van de weinige activa die niet in waarde waar je relatief goed mee zat, omdat verder alles daalde. Anderzijds zou je kunnen kijken naar edelmetalen zoals goud en zilver, of naar specifieke aandelen.
Hoe snel deze ommekeer gaat komen is lastig te bepalen, wel denk ik dat die stap relatief snel gemaakt zou worden. Kijk maar naar maart van 2020 – we zaten één enkele maand in een officiële recessie, dat was genoeg voor twee jaar lang ‘zacht’ beleid. Of het in een milde recessie hetzelfde zou lopen kun je je afvragen. Die vraag leidt tot een nieuwe vraag; is het effect van de historisch grote stijging in rentes ‘genoeg’ om een zwaardere recessie in de hand te werken?
