Michael Eisink is al 20 jaar psycholoog en coach. In 2017 ontdekte hij de wondere wereld van bitcoin en sindsdien is hij besmet met de cryptokoorts. In zijn columns bekijkt hij crypto door het oog van een psycholoog.
Hoogleraar economie aan de wereldbekende en geroemde Princeton University, Paul Krugman (tevens Nobelprijswinnaar in economische wetenschappen) is zonder twijfel een zeer intelligent persoon die de economie goed begrijpt en een diep inzicht heeft in de werking van de monetaire wereld. Dat slimme mensen niet alles kunnen weten, moge duidelijk zijn en dat hoeft ook helemaal niet. Ook Nobelprijswinnaars zijn mens en per definitie feilbaar. Het is goed ons te beseffen en ver weg te blijven van het welbekende halo-effect.
Het halo-effect
Het halo-effect, ook wel de halo-bias (een halo is de krans boven het hoofd van een “heilig” persoon) genoemd, treedt op wanneer één positieve eigenschap van een persoon ervoor zorgt dat je alle eigenschappen van die persoon als positief gaat beoordelen. Zo wordt bijvoorbeeld een mooie vrouw vaak ook als slim en bekwaam gezien terwijl dit niet zo hoeft te zijn. Dit halo-effect werd door Edward Thorndike voor het eerst beschreven in 1920, na observaties in het leger.
Dit verschijnsel is zeer relevant omdat het beschrijft waarom een eerste indruk, bijvoorbeeld tijdens een sollicitatie, zo belangrijk is. Het is echter zoals alle cognitieve vertekeningen een quick and dirty manier van redeneren van je emotionele brein (het evolutionair zeer oude zoogdierbrein, ook wel lymbisch systeem genoemd). Quick and dirty, niet zozeer nauwkeurig en kloppend!
Terug naar Paul Krugman. Hij omschrijft bitcoin (BTC) (en andere cryptocurrencies waarschijnlijk ook) als “waardeloos, inefficiënt en een piramidespel”. Dit werpt de vraag op of Krugman net zo goed is in het voorspellen van de toekomst als hij is met economische theorieën.
Tech-voorspellingen van Krugman: misser na misser
Er zijn verschillende voorbeelden te vinden waaruit blijkt dat Krugman tech-gerelateerde economische prognoses doet waarbij later blijkt dat het tegenovergestelde waar is. Zo schreef Krugman in een opinie-artikel in 2000 dat Apple nooit succesvol zou gaan worden omdat “alleen idioten een dergelijke dure computer kopen die misschien kwalitatief beter is maar ongeveer hetzelfde doet als een Windows PC”.
Twintig jaar later, op 19 augustus 2020, bereikte Apple als eerste techbedrijf óóit de adembenemende beurswaarde van twee biljoen dollar. Voor de verdubbeling van de waarde van één naar twee biljoen had het bedrijf een kleine twee jaar nodig.
Een paar jaar eerder, in 1998, schreef Krugman dat het internet ten dode opgeschreven was omdat mensen “wel een keer uitgekeken zouden raken op elkaar”. De impact van internet op de economie zou rond 2005 “niet groter blijken te zijn dan die van de faxmachine”. Ik heb niet de indruk dat verdere uitleg hierover nodig is…
Kortom, laten we rationeel blijven denken, met gebruikmaking van onze evolutionair zeer jonge neo-cortex, en oppassen met tech-gerelateerde voorspellingen die uit de mond van professor Krugman komen. Innovaties worden nu eenmaal sceptisch tegemoet getreden.
Wie vanuit 2050 terugkijkt naar nu, 2023, zal de waarheid kennen met betrekking tot de bitcoin-prognose van Krugman. Deze waarheid zal waarschijnlijk met rooksignalen aan de wereld worden gecommuniceerd aangezien mobiele telefonie de tand des tijd niet gaat overleven, we zullen ons weer met paard en wagen voortbewegen omdat paarden immers veel betrouwbaarder zijn dan auto’s en we gebruiken weer olielampen omdat een elektriciteitsnetwerk toch niet blijkt te werken.
We zullen een papieren krant lezen na een nacht waarin we zittend in de bedstede hebben geslapen omdat liggend slapen niet goed is voor onze ziel en hebben de privé-badkamer ingeruild voor badhuizen in de buurt, waar we overigens niet elke dag maar slechts eenmaal per week gebruik van maken. Dat laatste hoeft niet per se waar te zijn: we kunnen ook een teiltje vullen met warm water uit de fluitketel waar de kinderen een voor een gebruik van gaan maken om vervolgens het laatste kind met het badwater in de sloot te gooien.
