En kan je deze biases voorkomen?
Foto: Shutterstock/Olivier Le Moal
Michael Eisink is al 20 jaar psycholoog en coach. In 2017 ontdekte hij de wondere wereld van bitcoin en sindsdien is hij besmet met de cryptokoorts. In zijn columns bekijkt hij crypto door het oog van een psycholoog.
Het afgelopen jaar heb ik in mijn columns een heel aantal biases onder de aandacht gebracht. Biases die afkomstig zijn uit behavioral economics, sociale psychologie of andere aan psychologie gerelateerde vakgebieden. Je bent hierdoor op de hoogte van het bestaan van een aantal cognitieve vertekeningen die ervoor kunnen zorgen dat je zicht op de werkelijkheid, vertekend raakt. Voorbeelden hiervan zijn de hindsight bias, confirmatie bias, halo effect en de optimism bias.
Is het nu ook zo dat puur weten dat deze biases bestaan, je helpt om niet in hun valkuilen te treden?
De illusie van kennis
Wie kent het bekende action figure uit de jaren 60 nog, gemaakt door Hasbro en later bekend geworden in de gelijknamige animatie-serie “GI Joe: A real American hero”? in de jaren 80 van de vorige eeuw. Als je tussen de 35 en 50 jaar jong bent, zat je ongetwijfeld na schooltijd op woensdagmiddag klaar om deze spannende serie samen met je vrienden te aanschouwen.
Wat heeft deze soldaat nu te maken met biases? Nou, meer dan je denkt! Als je je de serie nog kunt herinneren, weet je dat er in elke aflevering een leerzaam feitje voor kinderen gepresenteerd werd. Bijvoorbeeld om nooit je adres te geven aan een onbekend persoon aan de telefoon. Een GI Joe soldaat legde dit streng uit waarna het kind, enigszins onder de indruk, uitriep “now I know!” waarna Joe eraan toevoegde dat “knowing is half the battle!”.
Omdat de prefrontale cortex (een gebied in het brein dat onder andere helpt bij het afremmen van impulsen) bij kinderen nog lang niet volgroeid is, maakt het niet uit dat een kind weet dat iets is zoals het is. De impuls neemt het simpelweg over. Dit blijkt uit allerhande onderzoek.
Een wake-up call voor crypto beleggers
Nu blijkt het echter zo te zijn dat ook bij volwassenen, die een volgroeide prefrontale cortex hebben, het niet voldoende is dat we kennis hebben van feiten zoals de eerder genoemde biases. Omdat er slechts een beperkte hoeveelheid aandacht gevestigd kan worden op de buitenwereld (in de veelheid aan prikkels die op ons afkomen), is de kans zeer groot dat er te weinig aandacht vrij is gebleven om bij beslissingen het vóórkomen van deze biases mee te nemen in de besluitvorming. Het resultaat is dat we ons toch laten beïnvloeden doordat onze informatie cognitief vertekend is gebleven.
Zo kun je weten dat veel mensen geneigd zijn te positief te denken (optimism bias) wanneer ze PEPE gaat kopen (“dit gaat me veel geld opleveren”). Puur weten (kennis die weggestopt zit in een specifiek laatje in je geheugen) dat je te optimistisch ingesteld bent, beschermt je er alleen tegen als je er bewust van bent en je met gebruikmaking van dit bewustzijn, keuzes maakt. Als je deze biases niet bewust in je oren knoopt, is de kans groot dat je er toch in tuint!
Het advies van GI Joe is dus op zich prima advies. Dank, Joe! Maar… mag ik je tot slot nog een vraag stellen? Wat heb jij voor jezelf nodig om dit advies ook echt goed te kunnen gebruiken zodat je jezelf beschermt tegen de effecten van handelen op basis van vertekende informatie?
🎧 De bullrun laat op zich wachten. Twijfel je of je goed zit met je portfolio? Luister nu naar De Cryptotafel met Michaël van de Poppe of sla ’m op voor later!
