Foto: Shutterstock/Tom Korcak
Cryptovaluta wordt steeds vaker ingezet door criminele netwerken in de Westelijke Balkan, zo blijkt uit nieuw onderzoek van de Global Initiative Against Transnational Organized Crime (GI-TOC). Vooral in landen als Albanië en Servië neemt het gebruik van crypto voor illegale doeleinden snel toe.
Criminele netwerken maken in deze regio gebruik van lakse wetgeving en gebrekkige handhaving om illegale fondsen wit te wassen. De netwerken hebben inmiddels voor meer dan $25 miljard aan transacties in onder andere bitcoin verstuurd.
Crypto als witwasmiddel
Volgens GI-TOC gebruiken drugsbendes in de regio cryptovaluta om miljoenen euro’s wit te wassen. Transacties verlopen via digitale wallets, waarna het geld vaak wordt geïnvesteerd in legale bedrijven. Vooral in Montenegro, Albanië en Servië is deze praktijk in opkomst. De transacties zijn moeilijk te traceren en handhaving loopt achter op de technologische ontwikkelingen.
Uit het rapport blijkt dat er in 2023 naar schatting zo’n 240.000 mensen in de regio cryptovaluta bezaten, waarvan het merendeel in Servië woonachtig is. Het geschatte transactievolume lag toen tussen de $25 miljard en $30 miljard.
In maart was onder Overheid en regulatie te lezen dat burgemeester Halsema om deze reden een verbod op crypto betalingen in Nederland wil.
Weinig inbeslagnames ondanks veelvuldig gebruik
Albanië, Bosnië en Herzegovina en Servië zijn de enige landen in de regio waar inbeslagnames zijn vastgelegd. Toch beschikken alleen Albanië en Servië over een redelijk tot sterk regelgevingskader voor virtuele activa. Andere landen blijven achter, waarbij vooral Montenegro en Bosnië en Herzegovina de zwakste regelgeving hebben.
Tot op heden zijn er slechts drie gedocumenteerde gevallen van inbeslagname van virtuele activa in de regio. Een opvallend voorbeeld betrof een Albanese georganiseerde misdaadgroep die zich bezighield met drugshandel en diefstal.
Tussen november 2024 en januari 2025 werkten de Albanese autoriteiten samen met collega’s Nederland en Europol om de groep op te rollen. Tijdens deze operatie werden onder andere wallets met daarin $10 miljoen aan bitcoin en altcoins in beslag genomen.
De onderzoekers signaleren ook dat het patroon van crypto gebruik door criminelen overeenkomt met bekende drugsroutes tussen Latijns-Amerika en Europa. Via deze wegen worden winsten uit cocaïnehandel digitaal weggesluisd.
Crypto-wetgeving schiet tekort
Een groot probleem is het gebrek aan regelgeving. Van de zes landen in de regio hebben alleen Albanië, Servië en Kosovo een wet op digitale activa. Daardoor blijven veel illegale transacties onopgemerkt. Zelfs waar er wetten zijn, ontbreekt het vaak aan getraind personeel en technische middelen om crypto op de blockchain effectief te traceren en te bevriezen
De Europese MiCA-regelgeving (Markets in Crypto-Assets) zou op termijn kunnen zorgen voor strengere controle. Omdat de Westelijke Balkanlanden (nog) geen lid zijn van de Europese Unie, is implementatie lastig. GI-TOC waarschuwt dat dit de regio kwetsbaar maakt voor criminele crypto-activiteiten.
Op weg naar betere controle
Montenegro en Servië zetten inmiddels kleine stappen. Zo werkt Servië aan een systeem waarbij in beslag genomen activa worden overgedragen aan een beveiligde staatswallet. Daarnaast werd er een training georganiseerd door het Balkan Asset Management Interagency Network (BAMIN), waarbij 24 regionale experts leerden hoe ze crypto-inbeslagnames kunnen uitvoeren.
Kroatië kiest voor een pragmatische aanpak: daar mogen politieagenten crypto direct bevriezen en opslaan als onderdeel van strafzaken. Daarnaast zijn er aanbevelingen gedaan om standaardprocedures te ontwikkelen voor het overdragen en documenteren van in beslag genomen crypto, om zo transparantie te waarborgen.
We houden onze volgers dagelijks op de hoogte, volg ons gratis op Whatsapp.
🎧 Bitcoin breekt records — maar wat doe jij: winst nemen, bijstorten of blijven zitten? Topanalist Michaël van de Poppe deelt zijn exit-strategie in onze Spotify-podcast.
