Foto: Marc Bruxelle/Shutterstock en Olga Gavrilova/Shutterstock
Bitcoin zit in de problemen. Miners hebben moeite hun hoofd boven water te houden. Door lage transactie fees en iedere vier jaar een halvering van de block subsidie worden kleine partijen uit de markt gedrukt en dreigt concentratie.
Daarnaast is er voortdurende druk vanuit overheden: strengere regelgeving maakt het steeds lastiger om echt pseudonieme peer-to-peer transacties te doen. En dan zijn er nog de instituten: Exchange Traded Funds (ETFs), Treasury companies, investment banks: zij hebben bitcoin omarmd als asset class en stacken gretig, waarmee een groeiend deel van de voorraad belandt in hun kluizen.
Wat is er nu dan nog over van het oorspronkelijke gedachtegoed? Is biitcoin onderweg om een centraal geregeld netwerk te worden, waarbij toegang enkel via poortwachters verloopt?
Wordt bitcoin een Minitel-variant van digitaal geld?
Liever kijken dan lezen? Volg Crypto Insiders op Instagram voor de belangrijkste crypto-updates.
Minitel, waar heb je het over?
In Frankrijk stond er bij miljoenen huishoudens zo’n beige terminal op tafel, verbonden met de telefoonlijn. Via dat kastje kon je bankieren, treinkaartjes boeken, gidsen raadplegen, winkelen enchatten. Lang voordat de gemiddelde Nederlander überhaupt van ‘internet’ had gehoord.
Het was een nationale trots én een economisch succes. Minitel was uitgevonden, ontwikkeld en beheerd door de Franse staat via France Télécom. De infrastructuur, de toegang, de tarieven: alles liep via één centrale speler.
Wou je als ondernemer een dienst op Minitel aanbieden, dan moest je netjes bij die poortwachter langs. Toestemming vragen, contracten tekenen, aansluiten bij hun businessmodel. Minitel was innovatief, maar binnen een strak omheind kader.
Toen het World Wide Web opkwam, was dat niet per se mooier of sneller, maar wel radicaal anders georganiseerd: open protocollen, commissie vrij, permissie loos. Iedereen kon een website starten zonder toestemming, een server in de schuur zetten en de wereld bereiken. Waar Minitel draaide op controle, draaide het web op open toegang.
De rest is geschiedenis: Minitel werd museummateriaal, het web werd de wereldstandaard.
Fiat: de monetaire Minitel
Fiatgeld, euro, dollar, yen, is de monetaire variant van Minitel. Het is door de staat uitgegeven geld dat alleen bestaat bij de gratie van vertrouwen in overheid en de (centrale) bank. Zij hebben het monopolie op uitgifte en beheer.
Voor transacties ben je aangewezen op banken en betaalverwerkers; voor grensoverschrijdende betalingen op een netwerk van gereguleerde tussenpersonen. Jouw spaargeld is structureel blootgesteld aan inflatie die door hetzelfde beleidskartel wordt gecreëerd.
Fiat is gecentraliseerd, permissioned en volledig afhankelijk van tussenpersonen. Dat stelt overheden in staat tekorten en ambities ver voorbij hun belastingcapaciteit te financieren via geldcreatie en schulduitgifte. De rekening komt terecht bij burgers, via sluipende koopkrachterosie. Het is een systeem dat stabiel lijkt, maar een ingebouwde macht asymmetrie heeft.
Bitcoin: het World Wide Web van geld
Bitcoin is precies het tegenovergestelde. Het is geen “snellere betaalapp” binnen fiat, maar een radicaal ander ontwerp: een open, decentraal monetair netwerk. Iedereen kan een node draaien, transacties verifiëren en software bouwen op het protocol. Er is geen centrale server, geen bedrijf dat de stekker eruit kan trekken, geen overheid die aan één knop kan draaien om het stil te leggen. De regels liggen vast in open-source code en worden via cryptografische consensus over duizenden onafhankelijke machines afgedwongen.
Decentralisatie is hier geen ideologisch concept, maar de kern van het bestaan. Er is geen centraal corruptie punt, geen comité dat de geldhoeveelheid kan oprekken en geen enkele partij die alle toegang kan blokkeren zolang gebruikers zelf sleutels en infrastructuur beheren. Vertrouwen verschuift van personen en instituties naar transparante regels en wiskunde.
De spanningen: centralisatie en regulering
Toch is het beeld niet zo zwart wit. Mining concentreert zich vaak bij grotere spelers met schaalvoordelen, zeker na halvings en bij lage fees. Regulering richt zich op exchanges, custodians en andere toegangspoorten. Daardoor benaderen veel gebruikers het netwerk via gereguleerde front-ends in plaats van rechtstreeks.
Institutionele beleggers houden via ETF’s en fondsen inmiddels een substantieel deel van de voorraad aan, wat de vraag vergroot maar ook eigendom en invloed richting traditionele spelers verschuift.
Die ontwikkelingen voeden de vraag of Bitcoin langzaam in de richting van een Minitel achtig model beweegt: een protocol dat in theorie open is, maar in de praktijk vooral wordt gebruikt via een handvol grote, gereguleerde poortwachters.
Waakzaamheid als kern van soeverein geld
Daarmee komen we terug bij de beginvraag. Dreigt bitcoin een soort Minitel-variant van digitaal geld te worden? De architectuur van bitcoin lijkt nog altijd veel meer op het World Wide Web dan fiat op Minitel, maar dat is geen automatisch schild tegen centralisatie. Het onderscheid staat of valt met hoe wij het gebruiken.
Zolang een betekenisvolle groep gebruikers kiest voor self-custody, eigen nodes, peer to peer transacties en een kritische houding tegenover verdere inbedding in bestaande machtsstructuren, blijft het open karakter van bitcoin ook in de praktijk overeind.
Instituties en regelgeving hoeven dan niet per se het einde van soeverein geld te betekenen, maar het legt wel een vraag voor aan iedere bitcoiner: hoeveel is het jou waard om geld te hebben dat je zonder toestemming kunt bezitten, verplaatsen en verifiëren – en welke keuzes maak jij vandaag om dat in stand te houden?
Steeds meer Nederlanders gebruiken gratis slimme cryptobots
Zonder actief te handelen je crypto zien groeien? Een toenemende groep Nederlanders en Belgen maakt gebruik van bots. De gratis bots van OKX handelen automatisch gebaseerd op grafieken en historische data in crypto. Sommige strategieën leverden afgelopen weken meer dan 150 procent op.
Uiteraard garanderen bots geen winst, maar ze kunnen wel een aanvulling op jouw strategie zijn.
Extra: Meld je vandaag aan voor een gratis OKX-account en je ontvangt € 20 gratis bitcoin
- Meld je aan bij OKX
- Klik op ‘handelen’ in de app & selecteer ‘grid-bots’
- Kies je bot & probeer de strategie
–
💬Tip van de redactie: Volg de podcast ‘De Cryptotafel’ op Spotify voor het belangrijkste cryptonieuws, scherpe analyses en gesprekken met experts uit de markt.
